تحولات منطقه خاورمیانه از منظر سازه گرایی نقش هویت در حرکت های سیاسی و اجتماعی اخیر

بی شک نوزدهم دسامبر 2010 نقطه آغاز و در حقیقت نقطه عطفی برای خاورمیانه و شمال آفریقا به شمار می آید. خیزش مردمی در تونس به دنبال خودسوزی یک جوان تحصیل کرده بیکار شروع شد و مرزهای آن کشور را درنوردید و در کمتر از یک ماه به سرنگونی زین العابدین بن علی منجر شد. ناآرامی ها به کشور مصر رسید و حتی مبارک نیز پس از یک ماه از قدرت کنار رفت و قیام مردم در آن کشور نیز به پیروزی رسید. دامنه این ناآرامی ها از تونس و مصر به یمن، بحرین، لیبی، سوریه و تا اندازه ای اردن و مراکش کشیده شد و این روند همچنان ادامه دارد. این تحولات با چنان شتابی آغاز و گسترش یافت که بسیاری از تحلیل گران و آگاهان سیاسی را غافلگیر کرد. با نگاهی به گزارش ها، تحلیل ها و ارزیابی های محافل سیاسی و رسانه ای درباره این ناآرامی ها، هم سردرگمی و فراز و نشیب در تحلیل و ارزیابی این تحولات و هم ناتوانی محافل سیاسی وابسته به غرب در کنترل اوضاع و حفظ منافع خود در این منطقه استراتژیک به خوبی مشهود است. اما آنچه مسلم است، محافل سیاسی غرب سعی می کنند تا تهدیدات موجود را به فرصت تبدیل کنند. در مورد زمینه ها و علل بروز این تحولات در طی چند ماه اخیر مطالب مختلفی بیان شده است. بر این اساس، برخی از کارشناسان به تأسی از نظریه های انقلاب علل بروز این تحولات را نارسایی های اقتصادی دانسته اند، برخی دیگر نا کارآمدی و عدم مشروعیت نظام های استبدادی را مهمترین علت این تحولات می دانند و گروهی دیگر بیداری اسلامی را عامل اصلی این تحولات می دانند. ما در این پایان نامه به دنبال آن هستیم که این تحولات را در چارچوب نظریه اجتماعی و از منظر سازه انگاری مورد بررسی قرارداده و به طور اخص به نقش هویت در شکل گیری آن بپردازیم.